Γράφει ο Επίσκοπος Πατάρων Ιωσήφ στην Romfea.gr
Η Εκκλησία εορτάζει τον μνήστορα, τον προφήτη Δαβίδ και τον Αγ. Ιάκωβο τον αδελφόθεο την Κυριακή που έπεται από τα Χριστούγεννα. Εφέτος δεν υπάρχει.
Δυστυχώς, όμως, το ημερολόγιο δεν είναι σαφές σε αυτήν την περίπτωση. Ενώ σήμερα 26η Δεκεμβρίου η Εκκλησία εορτάζει την Σύναξη της Θεοτόκου, έχει ένα σημείωμα: «Κατά τήν ἡμέραν ταύτην συμψάλλεται καί ἡ Ἀκολουθία τῆς Κυριακῆς μετά τήν Χριστοῦ Γέννησιν, διότι ἡ μεταξύ τῶν δύο μεγάλων Ἑορτῶν μία Κυριακή συμπίπτει τῇ 1ῃ τοῦ μηνός Ἰανουαρίου, καθ’ ἥν ἑορτάζονται ἡ Περιτομή τοῦ Κυρίου καί ἡ μνήμη τοῦ Μεγάλου Βασιλείου.»
Όμως στην επιγραφή της ημέρας γράφει: «Δευτέρα: Ἡ σύναξις τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου. Τοῦ Ἁγίου Ἱερομάρτυρος Εὐθυμίου, Ἐπισκόπου Σάρδεων. Τοῦ Ἁγίου νέου Ἱερομάρτυρος Κωνσταντίνου τοῦ Ρώσσου, ἐν Κωνσταντινουπόλει ἀθλήσαντος (+1743).»
(Συν)ψάλλεται η ακολουθία αλλά δεν αναφέρεται στο Τυπικό ότι εορτάζουν οι εν λόγω τρεις δίκαιοι, σαν να μην έχει μεταφερθεί η εορτή. Πως λοιπόν ερμηνεύεται αυτή η κατάσταση; Οι ειδικοί –και η μη- στο θέμα θα απαντήσουν κατάλληλα.
Αυτή η τυχαία περίπτωση ήταν όμως η αφορμή να αναφερθώ εν ολίγοις στον Μνήστορα της Παναγίας. Ο Αγ. Ιωσήφ είναι όντως μεγάλος άγιος της Εκκλησίας μας, και πρόσωπο κλειδί στο γενικό πλαίσιο της ενανθρωπήσεως του Λόγου. Όμως, κατά την ταπεινή μου -και άκρως ανθρώπινη και ίσως βεβιασμένη γνώμη- αδικημένος άγιος στην λειτουργική και εν γένει λατρευτική ζωή της Εκκλησίας μας (το ίδιο συνέβη στην Λατινική Εκκλησία μέχρι την παποσύνη του Ιωάννου του ΒΓ’ (1958-1963), ο οποίος εξήρε επίσημα το πρόσωπο του Ιωσήφ δια των αποστολικών γραμμάτων Le Voci του 1961).
Ο Μνήστωρ εορτάζεται κατά τις ημέρες που μνημονεύουμε τα σωτήρια γεγονότα της ενανθρωπίσεως του Λόγου και το γεγονός αυτό επισκιάζει το πρόσωπό του. Και πρέπει. Επίσης ο κινητός χαρακτήρας της εορτής του θέλει να τον έχει πάντα συνδεδεμένο με το γεγονός της ενανθρωπίσεως. Αυτό το γεγονός δίδει υπόσταση στον άγιο. Θα λέγαμε ότι ο Ιωσήφ δεν έχει ιδική του υπόσταση, αλλά την δανείζει από το γεγονός της ενσάρκου επιδημίας του Λόγου. Ο Ιωσήφ γίνεται, υπάρχει και πληρούται –εάν μου επιτραπεί η έκφραση- εφόσον ο Λόγος του Θεού γίνεται άνθρωπος. Αυτό είναι το κύριο γεγονός, και ο Λόγος ο πρωταγωνιστής της ιστορίας. Ούτε ο Μνήστωρ, ούτε οι μάγοι, ο Ηρώδης, αλλ΄ούτε η Παναγία μπορούν να κατέχουν άλλη θέση, όλοι αυτοί πρέπει να είναι δευτεραγωνιστές και τριταγωνιστές της ιστορίας. Υπάρχει οντολογική αλλά και λειτουργική ιεραρχία στην καθόλου τέλεση του μυστηρίου της ενσάρκωσης και η Εκκλησία το αντιλαμβάνεται, το διαισθάνεται και έτσι το διατυπώνει στην ζωή της (να γιατί το βεβιασμένο της πρώτης μου και «ανθρώπινης» εντύπωσης περί της ἐν τῇ Ἐκκλησία τιμής του Αγίου… ἐν τούτοις δεν θα ήταν άσχημο –ομολογώ- να είχαμε μια ακίνητη σταθερή ημέρα… )
Γίνεται ο Λόγος άνθρωπος και ο Ιωσήφ υποτάσσεται. Και εφόσον υποτάσσεται πλήρως, δικαιούται: «Δίκαιος ὑπάρχων, δικαίαις ὁδοῖς, τοῦ δικαίου Δεσπότου πεπόρευσαι, τοῦ κρίναντος δικαίως σε, τοιούτῳ φοβερῷ, Παμμάκαρ μυστηρίῳ, πιστῶς καθυπουργῆσαι, τῆς ἀρρήτου λοχείας…» Γίνεται ο Θεός άνθρωπος και ο Ιωσήφ υπηρετεί το μυστήριο, υπηρετεί μια πραγματικότητα που ίσως δεν την συλλαμβάνεται καν στο νου του, μια πραγματικότητα που a priori φαίνεται να θίγει την ίδια την τιμή του: «Μόνῳ Γαβριὴλ ἐν οὐρανῷ, καὶ μόνῳ σοι ἀοίδιμε, μετὰ τὴν μόνην Ἀπειρόγαμον, τὸ μόνον ὑπερβολῇ, φοβερὸν μυστήριον, μάκαρ Ἰωσὴφ ἐνεπιστεύθη…»
Ο Ιωσήφ σκέφτεται, αμφιβάλλει, αντιστέκεται, επαναστατεί. Σκέφτεται πάλιν και με μια απεριόριστη γενναιοδωρία και βαθιά λεπτότητα βάζει τον εαυτό του στην θέση του Άλλου και των άλλων (και της Άλλης) και παραμένει πίσω, μόνος του, σιωπηλός, μέχρι να εξαφανίζεται: «Λύων τοῦ νοός σου προφανῶς, ἐπέστη ὁ ἀόρατος, ἀμφιβολίαν πᾶσαν, λέγων σοι· Μὴ φοβηθῇς Ἰωσήφ, Μαριὰμ τὴν Ἄχραντον, νῦν παραλαβεῖν·» Υπερβαίνει τον εαυτό του, διό και δεν προβάλλεται. Σιωπηλά δέχεται τα θεία μηνύματα και τα εκπληρώνει: «Ἔχων λογισμὸν ταῖς θεϊκαῖς, ὑπείκοντα προστάξεσι, καὶ καθαρὸς ὅλος γενόμενος, τὴν μόνην ἐν γυναιξί, καθαρὰν καὶ ἄμωμον, μάκαρ Ἰωσὴφ σὺ ἐμνηστεύσω…»
Ο Ιωσήφ είναι καθαρός. Είναι τίμιος. Ο Ιωσήφ είναι και σιωπή, είναι περισυλλογή, αλλά δεν εμμένει εκεί. Ο Μνήστωρ είναι παλικάρι, θαρραλέα εκπληρώνει την άνωθεν βουλή, δεν φοβάται, δρα, κινδυνεύει, ρισκάρει τη ζωή του. Ο Ιωσήφ είναι διάκονος. Προχωρά χωρίς όρια, δεν λογαριάζει τίποτα, μόνο το Παιδί και τη Μητέρα του: «Τέτρωσαι τῷ γλυκυτάτῳ Μάκαρ πόθῳ, καὶ ὡς Ἄγγελος τῷ σαρκωθέντι, παρεστὼς προστάξεσι, καθυπείκεις ταῖς θεϊκαῖς, δι' Ἀγγέλου ἐξ Αἰγύπτου μηνυόμενος, πρός γῆν Ἰσραὴλ ἐπανελεύσεσθαι, μέτ' αὐτοῦ τοῦ Παιδίου καὶ τῆς Μητρὸς αὐτοῦ, οἷς συνεπανῆλθες, τὸν Κύριον δοξάζων.»
Ο Ιωσήφ έχει μια αποστολή. Η αποστολή αυτή προέφη από τους εκλεκτούς του Θεού: «Τῶν Προφητῶν τὰς προρρήσεις εἶδεν ἐν γήρᾳ σαφῶς, ὁ Ἰωσὴφ ὁ Μνήστωρ, ἐμφανῶς πληρουμένας, μνηστείας λαχὼν ξένης, χρηματισμούς, τῶν Ἀγγέλων δεξάμενος…» Δεν ξέρουμε τι ηλικία είχε ο Ιωσήφ όταν έγιναν αυτά τα γεγονότα, αλλά ξέρουμε ότι όλα τον οδήγησαν μέχρι εκεί για να υπηρετεί το γεγονός.
Γίνεται μυστήριο ο Ιωσήφ, εφόσον τον υπηρετεί και υποτάσσεται χωρίς όρια: «Ὕψος μυστηρίου, γενεαῖς μὴ γνωσθέντος ταῖς πρώην Σοφέ, κατεπιστεύθης τῇ καρδίᾳ, καθαρὸς δεδειγμένος…» Ξέρει ότι δεν είναι αυτός, ούτε το όνομά του, ούτε η φήμη του, ούτε η οικογένειά του, ή τα υπάρχοντά του, αλλά μονάχα το Παιδί. Τα αφήνει όλα για να αρχίσει μια νέα ζωή. Σε αυτό το ζήτημα ο Μνήστωρ είναι απόλυτος.
Ο Ιωσήφ είναι μετανάστης. Ο Ιωσήφ είναι εργάτης. Ο Ιωσήφ «τυγχάνει» πατέρας του Παιδιού εφόσον τον μεγαλώνει μαζί με την Μητέρα του: «Ἰδεῖν Χριστὸν κατηξίωσαι, μορφῇ τῇ καθ' ἡμᾶς νηπιάσαντα, καὶ τούτου Πατὴρ ὠνόμασαι.» Έτσι ο Ιωσήφ γίνεται και «εικόνα» του αιωνίου και φυσικού Πατέρα του Παιδιού: «Πατρὸς ὡς ἀληθῶς, οὐρανίου θεράπων, ἐγένου Ἰωσήφ, καὶ Πατὴρ τοῦ ἀνάρχου, Υἱοῦ σὺ νενόμισαι, τοῦ σαρκὶ νηπιάσαντος·» Και πάλιν το Μυστήριο.
Και όταν η αποστολή του λήγει, πάλιν σιωπηλά υποτάσσεται στην θεία βουλή, πράος: «Πραότητι λάμπων, σοφὲ Ἰωσήφ, ἐν τῇ γῇ τῶν πραέων ἐσκήνωσας, Χριστοῦ τοῦ πράου ῥήματι, Πατὴρ ὀνομασθείς, ὃν ἐν ταῖς σαῖς ἀγκάλαις, κρατήσας ἡγιάσθης, καὶ ἰδὼν ἐδοξάσθης, σάρκα βροτείαν περικείμενον.» και υπάκουος: «Ῥημάτων θείων ὑπήκοος, πραγμάτων παραδόξων διάκονος, Παρθένου Μνήστωρ θεόπαιδος, δίκαιος κατὰ πάντα καὶ ἀληθής, Ἰωσὴφ ἐδείχθης, καὶ δικαίων, ἐν σκηναῖς ἐπαναπέπαυσαι.» Και εξαφανίζεται.
Τα Ευαγγέλια έτσι μας τον παρουσιάζουν. Τον δείχνουν και ταυτόχρονα τον κρύβουν: magis ostentus quam datus! Τελικά ο Μνήστωρ είναι ταπεινός: καταλαβαίνει δηλαδή την θέση του αποκλειστικά αναφορικά με τον Θεό και τους άλλους, δέχεται την τάξη, την βουλή, ταυτίζεται και διαφοροποιείται, υπερβαίνει το εγώ του, και σταδιακά ομοιάζει το Παιδί, το Αρχέτυπο, το Α και το Ω, τον Λόγο, δια του Οποίου, για τον Οποίον και στον Οποίον ο Πατήρ έπλασε τα πάντα.
Διό και η φετινή συγκυρία δεν είναι τυχαία. Εναρμονίζεται με όλη την «ιωσήφεια ατμόσφαιρα». Αυτήν την ατμόσφαιρα καλούμεθα να βιώσουμε. Χωρίς μέρα, χωρίς περιοριστικές διατάξεις, ελεύθερα, διαχρονικά, πάντα…
…διότι ο Μνήστωρ εορτάζει κάθε μέρα!
«Ἰσότιμος πάντων, Ἀγγέλων γεγένησαι, Προφητῶν Μαρτύρων τε, Μάκαρ καὶ τῶν σοφῶν, Ἀποστόλων συνόμιλος ὄντως· διὸ σὺν αὐτοῖς σε μακαρίζοντες, σοφὲ Ἰωσήφ, τήν ἱεράν σου μνήμην σέβομεν.»
http://www.romfea.gr/
.jpg)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου