῾Η λειτουργική παράδοση καί ὀρθόδοξη πνευματικότητα τοποθετοῦν σέ ἰδιαίτερη θέση τή σημερινή ἑορτή τοῦ Εὐαγγελισμοῦ τῆς Θεοτόκου. Καί εἶναι ἀλήθεια ὅτι οἱ θεομητορικές ἑορτές πλουτίζουν τή λειτουργική μας ζωή, γιατί ὁ λαός τοῦ Θεοῦ πάντοτε ἀτενίζει μέ ἰδιαίτερη ἀγάπη καί σεβασμό τή μεσίτρια τοῦ οὐρανοῦ. Οἱ θεολογικοί λόγοι καί ὕμνοι στήν Κυρία Θεοτόκο εἶναι σέ τελευταία ἀνάλυση δοξολογία στόν Λόγο τοῦ Θεοῦ, πού ἔγινε ἄνθρωπος γιά τή σωτηρία τοῦ ἀνθρώπινου γένους.
Τό μόνο ὄνομα τῆς Θεοτόκου, Μητέρα τοῦ Θεοῦ, περιέχει ὅλο τό μυστήριο τῆς οἰκονομίας τῆς σωτηρίας, λέγει ὁ ῞Αγιος ᾿Ιωάννης ὁ Δαμασκηνός. ᾿Αποδεικνύεται ἔτσι ὅτι Μητέρα τοῦ Χριστοῦ ἀποκαλύπτεται στούς πιστούς ὡς κατ ἐξοχήν μάρτυς τοῦ γεγονότος, πώς ὁ Θεός προσέλαβε πραγματικά τήν ἀνθρώπινη φύση, στήν ὁποία ἄνοιξε τό δρόμο τῆς σωτηρίας. Σωτηρία πού ἀποβαίνει πραγματικότητα καί γεγονός πού σημαίνει τήν ἔλευση τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ. Σέ μία ὁμιλία του ὁ Βασίλειος Σελευκείας σημειώνει χαρακτηριστικά· «Θεοτόκος ἐστί τε καί λέγεται. ῎Αρα τίς ἐστι ταύτης ὑψηλοτέρα ὑπόθεσις;... ὡς γάρ οὐκ ἔστιν εὔκολον νοεῖν τε καί φράζειν Θεόν, μᾶλλον δέ καθάπαξ ἀδύνατον, οὕτως τό μέγα τῆς Θεοτόκου μυστήριον, καί διανοίας καί γλώττης ἐστίν ἀνώτερον. ᾿Επεί οὖν Θεόν σαρκωθέντα τεκοῦσα Θεοτόκος ὀνομάζεται».
Τό πρόσωπο τῆς Θεοτόκου δέν νοεῖται ἀνεξάρτητα ἀπό τό ἀνθρώπινο γένος. ῾Η Θεοτόκος εἶναι ὁ ὑγιής καρπός τῆς ἀνθρώπινης φύσεως καί καλύτερη προσφορά τῶν ἀνθρώπων στόν Χριστό. Στήν προσφορά ὅλης τῆς κτίσεως συμμετέχουμε καί ἐμεῖς μέ τήν Παναγία. ῾Ο ἁγιογράφος, ὅταν ἁγιογραφεῖ στήν κόγχη τοῦ ῾Ιεροῦ Βήματος τήν Πλατυτέρα, δέν θέλει νά εἰκονίσει μόνο τήν Παναγία, ἀλλά ὅλη τήν ᾿Εκκλησία πού ἔχει κέντρο της τόν Χριστό. ῾Η Παναγία ἔγινε ᾿Εκκλησία καί ἐγέννησε τήν ᾿Εκκλησία. ῾Ο ῞Αγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος λέγει ὅτι ὁ Κύριος «ἐνανθρωπήσας σάρκα ᾿Εκκλησίας προσέλαβε». Εἶναι δέ χαρακτηριστικό ὅτι ὁ ῞Αγιος Κύριλλος ῾Ιεροσολύμων συνδέει τό πρόσωπο τῆς Θεοτόκου μέ τήν ἔννοια τῆς ᾿Εκκλησίας, γι αὐτό λέγει· «ὑμνοῦμεν τήν ἀειπάρθενον Μαρίαν, δηλονότι τήν ἁγίαν ᾿Εκκλησίαν».
῾Η ἀναφορά, λοιπόν, στήν Παρθένο Μαρία ὑπενθυμίζει τήν χαρά τῆς λυτρώσεως τοῦ ἀνθρώπου ἀπό τόν Χριστό, γιατί ἐκείνη ὑπηρέτησε πιστά τό μυστήριο τῆς σωτηρίας μας. ῾Η ἁγνή καί ἄσπιλη Παρθένος, πιστή καί ταπεινή κόρη τῆς Βηθλεέμ, μπροστά στά μάτια τοῦ Θεοῦ εὑρέθηκε ὡς « μόνη ἐν γυναιξί εὐλογημένη καί καλή». Αὐτήν διάλεξε ὁ Οὐράνιος ὅταν ἦλθε τό πλήρωμα τοῦ χρόνου καί «ὁ Λόγος σάρξ ἐγένετο».
῾Ο φιλάνθρωπος καί ἐλεήμων Θεός μας, πού πάντοτε φροντίζει τό γένος τῶν ἀνθρώπων, ἐπειδή εἶδε τό ἔργο πού ἔπλασε μέ τά χέρια Του νά εἶναι ὑπόδουλο στό διάβολο, θέλησε νά ἀποστείλει τόν Υἱό Του τόν Μονογενή, τόν Κύριό μας ᾿Ιησοῦ Χριστό, γιά νά τό ἀπολυτρώσει ἀπό τά χέρια τοῦ διαβόλου. ᾿Επειδή ὅμως δέν θέλησε νά τό μάθει, ὄχι μόνο ὁ Σατανᾶς, ἀλλά καί οἱ ἴδιες οἱ οὐράνιες δυνάμεις, σέ ἕναν ἀπό τούς ᾿Αρχαγγέλους, στόν ἔνδοξο Γαβριήλ ἐκμυστηρεύθηκε τό μυστήριο. Προοικονομεῖ δέ ὅτι ῾Αγία Παρθένος θά γεννήσει ἁγνή καί καθαρή, γιατί ἦταν ἄξια τέτοιου καλοῦ.
῞Οταν ὁ Θεός Πατέρας εὐδόκησε νά πραγματοποιήσει «τό χρόνοις αἰωνίοις σεσιγημένον μυστήριον», «τό μυστήριον τό κεκρυμμένον ἀπό τῶν αἰώνων καί τῶν γενεῶν», τό μυστήριο τῆς Θείας Οἰκονομίας, γιά τή λύτρωση τοῦ ἀνθρώπινου γένους, μόνο αὐτή ἐδέχθηκε τή θεία ἀποκάλυψη τοῦ μυστηρίου καί ἐκρίθηκε ἱκανή νά ὑπηρετήσει τό ἔργο τῆς σωτηρίας.
Μέσα στό χῶρο τῆς ᾿Εκκλησίας, στήν πίστη καί τή δογματική της διδασκαλία, ὁ Εὐαγγελισμός εἶναι τῆς «σωτηρίας ἠμῶν τό κεφάλαιον καί τοῦ ἀπ αἰῶνος μυστηρίου φανέρωσις». ῾Ο ῎Αγγελος ἀνακοινώνει καί εὐαγγελίζεται τήν θεία βουλή. ᾿Αλλά Παρθένος δέν σιωπᾶ. ᾿Ανταποκρίνεται στή θεία κλήση μέ ταπείνωση καί πίστη· «᾿Ιδού δούλη Κυρίου· γένοιτό μοι κατά τό ρῆμά σου»7.
῾Η θεία βουλή γίνεται δεκτή καί βρίσκει ἀνταπόκριση. Καί αὐτή ἀνθρώπινη ἀνταπόκριση εἶναι ὅ,τι ἀκριβῶς χρειάζεται σ αὐτό τό σημεῖο. ῾Η ὑπακοή τῆς Παναγίας ἀντισταθμίζει τήν ἀνυπακοή τῆς Εὔας. Μ αὐτή τήν ἔννοια Παρθένος εἶναι δεύτερη Εὔα καί ὁ Υἱός της ὁ δεύτερος ᾿Αδάμ. ῞Οπως Εὔα ἐξαπατήθηκε ἀπό τό λόγο ἑνός ἀγγέλου, γιά νά φύγει ἀπό τόν Θεό παραβαίνοντας τό λόγο Του, ἔτσι Παναγία ἐδέχθηκε τόν Εὐαγγελισμό ἀπό τό λόγο ἑνός ᾿Αγγέλου, ἔτσι ὥστε νά φέρει τόν Θεό μέσα της, ὑπακούοντας στό λόγο Του.
«Διά τῆς Εὔας ὁ θάνατος, διά τῆς Μαρίας Ζωή», κηρύττει ὁ ῞Αγιος ῾Ιερώνυμος. Αὐτή ὑπακοή καί χαρούμενη ἀποδοχή τοῦ λυτρωτικοῦ σκοποῦ τοῦ Θεοῦ ἦταν μιά πράξη ἐλευθερίας. ῏Ηταν ἐλευθερία ὑπακοῆς καί ὄχι πρωτοβουλία, ἐλευθερία ἀγάπης καί λατρείας, ταπεινώσεως καί ἐμπιστοσύνης.
Κατά τίς μέρες τῆς δημιουργίας τοῦ κόσμου, ὅταν ὁ Θεός ἐξέφερε τό ζωντανό καί παντοδύναμο λόγο Του «γενηθήτω», ὁ λόγος τοῦ Δημιουργοῦ παρήγαγε ἐντός τοῦ κόσμου τά ὄντα. ᾿Αλλά τήν μέρα ἐκείνη, ὁποία δέν ἔχει τήν ὅμοιά της ἀπό τῆς ὑπάρξεως τοῦ κόσμου, ὅταν θεία Μαρία προσέφερε τό σεμνό καί ὑπάκουο «Γένοιτο», ὁ λόγος τοῦ δημιουργήματος κατέβασε στόν κόσμο τό Δημιουργό. ᾿Εδῶ ὁ Θεός καί πάλι προφέρει τό λόγο Του· «Θά συλλάβεις, θά γεννήσεις υἱό καί θά τόν ὀνομάσεις ᾿Ιησοῦ. Αὐτός θά γίνει μέγας καί θά ὀνομασθεῖ Υἱός τοῦ ῾Υψίστου. Σέ Αὐτόν θά δώσει ὁ Κύριος ὁ Θεός τό θρόνο τοῦ Δαυΐδ, τοῦ προπάτορά Του. Θά βασιλεύσει γιά πάντα στούς ἀπογόνους τοῦ ᾿Ιακώβ καί βασιλεία Του δέν θά ἔχει τέλος»8. ῾Η Θεοτόκος ἀποδέχεται τό θέλημα τοῦ Θεοῦ καί τό ἀποτέλεσμα θά εἶναι τόσο θαυμαστό. Αὐτή ὑπακοή εἶναι μεγαλειώδης δύναμη, εἶναι καθαρή καί τέλεια ἀφοσίωση τῆς Μαρίας στόν Θεό, ἀφοσίωση τῆς θελήσεώς της, τῆς σκέψεώς της, τῆς ψυχῆς της καί τῆς ὅλης ὑπάρξεώς της καί ὅλων τῶν δυνάμεών της, ὅλων τῶν πράξεών της, τῶν ἐλπίδων της καί τῶν προσδοκιῶν της.
Οἱ ἀρχές τῆς ἑορτῆς τοῦ Εὐαγγελισμοῦ δέν εἶναι ἐπακριβῶς γνωστές. Τό γεγονός ὅτι ῾Αγία ῾Ελένη ἔκτισε στή Ναζαρέτ βασιλική, στήν ὁποία περιελαμβανόταν κατά παράδοση ὁ οἶκος τῆς Θεοτόκου, ὅπου αὐτή ἐδέχθηκε τόν Εὐαγγελισμό, ἐπέδρασε ἴσως στή σύσταση τοπικῆς ἑορτῆς.
Οἱ πρῶτες μαρτυρίες περί αὐτῆς εὑρίσκονται στόν ῞Αγιο Πρόκλο, Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως, τό 430 μ.Χ., καί στό Πασχάλιον Χρονικόν (624 μ.Χ.), ὅπου χαρακτηρίζεται ὡς συσταθεῖσα στίς 25 Μαρτίου ἀπό τούς θεοφόρους διασκάλους9.
῾Η μεγαλοπρεπής πανήγυρη τοῦ Εὐαγγελισμοῦ ἐτελεῖτο ἀπό τούς Βυζαντινούς στό ναό τῶν Χαλκοπρατείων, ὅπου παρίσταντο καί οἱ αὐτοκράτορες. Κατά τόν 15ο αἰῶνα μ.Χ. Παννυχίδα ἐτελεῖτο στό παλάτι.
Πηγή: ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΗ ΔΙΑΚΟΝΙΑ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου