Επιμέλεια: π. Πέτρου Αθανασόπουλου
Το πρόσωπο που έπαιξε σπουδαίο ρόλο στην Βάπτιση του Χριστού είναι ο Τίμιος Πρόδρομος, ο Ιωάννης ο Βαπτιστής του οποίου την Σύναξη εορτάζουμε την επόμενη ημέρα της εορτής των Θεοφανείων, 7 Ιανουαρίου. Είναι ο Άγιος που τιμάται ιδιαιτέρως στην Ορθόδοξη Εκκλησία μετά την Υπεραγία Θεοτόκο αρκετές φορές μέσα στο έτος. Πρόκειται για μια μεγάλη φυσιογνωμία, έναν μεγάλο Προφήτη, που βρίσκεται στο μεταίχμιο μεταξύ της Παλαιάς και της Καινής Διαθήκης και είναι ο τελευταίος των Προφητών της Παλαιάς.
Ο τρόπος της συλλήψεώς του ήταν θαυματουργικός, δηλαδή έγινε με την παρέμβαση του Θεού, (διά του σπέρματος Ζαχαρία, και όχι εκ Πνεύματος Αγίου). Η γέννησή του συνδέεται με θαυματουργικά γεγονότα όπως περιγράφονται στο ευαγγέλιο του Λουκά (κεφ. 1,5-25). Από μικρή ηλικία έζησε στην έρημο «ἄσκευον, ἀπεριμέριμνον καί ἀπραγμάτευτον» βίο, χωρίς τις κοσμικές μέριμνες, κατά την παρατήρηση του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά. Ζούσε μόνο για τον Θεό, έβλεπε μόνο τον Θεό, και είχε τροφή του μόνο το Θεό. Αυτή η διαμονή του από μικρή ηλικία στην έρημο δείχνει την αγγελική του πολιτεία.
Το κήρυγμα της μετανοίας ήταν η προετοιμασία του λαού για την υποδοχή του Μεσσίου «Οὗτός γὰρ ἐστι περὶ οὗ γέγραπται· Ἰδού, ἐγὼ ἀποστέλλω τὸν ἄγγελόν μου πρὸ προσώπου σου, ὃς κατασκευάσει τὴν ὁδόν σου ἔμπροσθέν σου» (Ματθ. 11,10). Η ταπείνωσή του μεγαλειώδης «καὶ ἐκήρυσσεν λέγων· ἔρχεται ὁ ἰσχυρότερος μου ὀπίσω μου, οὗ οὐκ εἰμὶ ἱκανὸς κύψας λῦσαι τὸν ἱμάντα τῶν ὑποδημάτων αὐτοῦ (Μαρκ. 1,7) και ενώ ακούμπησε με το χέρι του την ακήρατη κορυφή του Δεσπότη Χριστού δεν υπερηφανεύθηκε, αλλά παρέμεινε ταπεινός, θεωρώντας πως τελείωσε η αποστολή του και λέγοντας για τον Χριστό και τον εαυτό του, «ἐκεῖνον δεῖ αὐξάνειν, ἐμέ δέ ἐλαττοῦσθαι» (Ιωαν. 3,30).
Εδώ να πούμε πως, ο Άγιος Ιωάννης ήταν συγγενής του Χριστού. Η μητέρα του (η Παναγία) ήταν συγγενής με τη μητέρα του Προδρόμου, Ελισάβετ. Όταν ο Άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος ήταν 6 μηνών έμβρυο στην κοιλιά της μητέρας του, τότε έγινε ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου, οπότε συμπεραίνουμε ότι ο Πρόδρομος ήταν κατά 6 μήνες μεγαλύτερος από τον Χριστό.
Ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς λέει πως ο Ιωάννης ο Πρόδρομος έλαβε το Άγιον Πνεύμα, το Οποίο τον ανέδειξε Προφήτη, ενώ βρισκόταν στην κοιλιά της μητέρας του, έξι μηνών έμβρυο. Μας περιγράφει ο άγιος Λουκάς στο ευαγγέλιό του την επίσκεψη της Παναγίας στην Ελισάβετ σε μια πόλη της ορεινής Ιουδαίας (1,38). Όταν συναντήθηκαν η Παναγία Θεοτόκος (μόλις είχε συλλάβει με τη δύναμη του Αγίου Πνεύματος) με την Ελισάβετ και τη χαιρέτησε, τότε γράφει ο άγιος Λουκάς: «ἐσκίρτησε το βρέφος ἐν τῇ κοιλίᾳ αὐτῆς» (1,41). Έτσι έγινε Προφήτης, συνεχίζει ο ιερός Παλαμάς και μετέδωσε το προφητικό του χάρισμα στην μητέρα του, αφού εκείνη δι’αυτού του τρόπου ανεγνώρισε την μητέρα του Κυρίου «καὶ ἀνεφώνησε φωνῇ μεγάλῃ καὶ εἶπεν· εὐλογημένη σὺ ἐν γυναιξὶ καὶ εὐλογημένος ὁ καρπὸς τῆς κοιλίας σου. Καὶ πόθεν μοι τοῦτο ἵνα ἔλθῃ ἡ μήτηρ τοῦ Κυρίου μου πρός με ;(1,42)
Πολλοί είναι οι χαρακτηρισμοί που δόθηκαν στον Ιωάννη τον Πρόδρομο. Η λέξη Ιωάννης θα πει δώρο Θεού. Πρόδρομος σημαίνει αυτόν που προηγείται του δρόμου, δηλαδή τον προάγγελο του Μεσσίου. Λέγεται Βαπτιστής γιατί βάπτισε το Χριστό. Μέσα από την υμνογραφία αντλούμε και άλλους χαρακτηρισμούς. Στις Καταβασίες της εορτής των Θεοφανείων στην στ΄ ωδή τον αποκαλεί ο άγιος Κοσμάς ο ποιητής, επίσκοπος Μαϊουμά, φωνή του Λόγου, λύχνο του φωτός, εωσφόρο του ηλίου. Γράφει ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Ναυπάκτου κ. Ιερόθεος στο βιβλίο του «Οι Δεσποτικές εορτές», αφού ο Υιός και Λόγος του Θεού είναι ο ενυπόστατος Λόγος του Πατρός, ο Ιωάννης είναι η φωνή του Λόγου, αφού ο Χριστός ως Θεός είναι το αΐδιο και άκτιστο φως, ο Πρόδρομος είναι το λυχνάρι, και αφού ο Χριστός είναι ο ήλιος της δικαιοσύνης, ο λαμπρός ήλιος της θεότητος, ο Ιωάννης είναι ο εωσφόρος, δηλαδή ο αυγερινός, που προμηνύει τον ερχομό του ηλίου. Έτσι όλα τα ονόματα, τα επίθετα και οι φράσεις συνδέονται με το βασικό του έργο, που είναι να προαναγγείλει τον ερχομό του Μεσσίου.
Έγραψε κάποιος πως όλο το έργο και η κορυφαία στιγμή της ζωής του Ιωάννη ήταν, όταν έδειξε τον Ιησού στο πλήθος «Ἴδε ὁ ἀμνὸς τοῦ Θεοῦ ὁ αἴρων τὴν ἁμαρτίαν τοῦ κόσμου» (Ἰω. 1,29) και στη συνέχεια τον βάπτισε «καὶ ἐγένετο ἐν ἐκείναις ταῖς ἡμέραις ἦλθεν Ἰησοῦς ἀπὸ Ναζαρὲτ τῆς Γαλιλαίας καὶ ἐβαπτίσθη εἰς τὸν Ἰορδάνην ὑπὸ Ἰωάννου» (Μαρκ. 1,9). Επειδή είχε μεγάλο κύρος στο λαό ως γιος αρχιερέως, αλλά και ως άνθρωπος αφιερωμένος στην άσκηση, τον χρησιμοποίησε η χάρη του Θεού, για να παρουσιάσει τον Κύριο στους ανθρώπους. Αποκάλυψε το θεοπρεπές αξίωμα του Χριστού, ότι δηλαδή θα βαπτίζει τους ανθρώπους με το Άγιο Πνεύμα «ἐγὼ μὲν ἐβάπτισα ὑμᾶς ἐν ὕδατι, αὐτὸς δὲ βαπτίσει ὑμᾶς ἐν Πνεύματι ῾Αγίῳ» (Μαρκ. 18).
Πολλά ακόμη εξαίρετα και μεγάλα είναι τα επίθετα και οι τίτλοι του Τιμίου Προδρόμου, με τα οποία τα Ευαγγέλια και Αυτός ο Χριστός τον αποκαλούν. Ο Κύριος τον αποκάλεσε Ηλία, «και αυτός θα πορευθεί πριν από τον Κύριο με τη δύναμη και το πνεύμα του προφήτη Ηλία» (Λουκ.1,17). Πολλοί τον αποκάλεσαν «διδάσκαλο» (Λουκ. 3,12), ονομάσθηκε «κήρυκας» (Μαρκ. 1, 4-7), ο ίδιος χαρακτήρισε τον εαυτό του σαν φωνή, «εγώ είμαι η φωνή εκείνου, που φωνάζει στην έρημο» (Ιωαν. 1,22). Είναι και «μάρτυς», «αυτός (ο Ιωάννης) ήλθε ως μάρτυς για να κηρύξει ποιος είναι το φως, ώστε με τα λόγια του να πιστεύσουν όλοι» (Ιωαν. 1, 7-8). Ονομάστηκε «δίκαιος και άγιος» (Μαρκ. 6,20), και ακόμη αποκάλεσε τον εαυτό του «απόστολο» (Ιωαν. 3,28), δηλαδή απεσταλμένο. Παρηγορούσε το λαό και ευαγγελιζόταν ως άλλος «ευαγγελιστής» αποκάλυπτε δηλαδή το χαρμόσυνο μήνυμα, το Ευαγγέλιο (Λουκ. 3,18). Ο Ιωάννης ο Πρόδρομος υπήρξε εκείνος, που είναι «ὁ μείζων ἐν γεννητοῖς γυναικῶν», που δεν γεννήθηκε δηλαδή άνθρωπος μεγαλύτερος του στον κόσμο (Ματθ. 6,11) κατά την μαρτυρία του Κυρίου μας.
Αυτός είναι ο μέγας Ιωάννης που το όνομά του βγήκε από στόμα του Θεού και μεταφέρθηκε από τους ουρανούς με αρχαγγελική φωνή, σημειώνει ο Άγιος Ανδρέας επίσκοπος Κρήτης στο εγκώμιό του για τον Τίμιο Πρόδρομο.
Αυτός είναι η γλώσσα, που με τα θεϊκά της λόγια και με την αγνή φωνή της, ακόμα και μετά το θάνατό του, ελέγχει τον Ηρώδη και κηρύττει τον Χριστό, που ελέγχει την κάθε αμαρτία και προσκαλεί όλους μας σε μετάνοια, λέγοντας: «Μετανοείτε, γιατί έφθασε η Βασιλεία των ουρανών» (Ματθ. 3,2).
Με τις άγιες πρεσβείες του Τιμίου Σου Προδρόμου, Χριστέ ο Θεός, δώρησέ μας γνήσια μετάνοια, ελέησε και σώσε μας. Αμήν.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου