Τι είναι η Τσικνοπέμπτη!

Την Πέμπτη της δεύτερης εβδομάδας του Τριωδίου, της αποκαλούμενης και Κρεατινής, στην ορθόδοξη παράδοση υπάρχει το έθιμο της Τσικνοπέμπτης, όπου το κόκκινο κρέας και η τσίκνα που αναδύει έχουν την τιμητική τους! Η εβδομάδα που διανύουμε από την Κυριακή του Ασώτου μέχρι την Κυριακή των Απόκρεω είναι ουσιαστικά η τελευταία εβδομάδα που επιτρέπει την κρεοφαγία, ενώ την αμέσως επόμενη, της Τυρινής ή Τυροφάγου, τρώμε οτιδήποτε άλλο εκτός από κρέας, με έμφαση στα γαλακτοκομικά.

«Την Τσικνοπέμπτη οι άνθρωποι προετοιμάζονται για τη μεγάλη νηστεία της Σαρακοστής. Η μέρα αυτή δίνει την ευκαιρία στα νοικοκυριά να καταναλώσουν με εορταστικό και χαρούμενο τρόπο ό,τι κόκκινο κρέας τους έχει απομείνει πριν από τη νηστεία της Σαρακοστής», θα πει πολύ εύστοχα ο Αρχιμανδρίτης π. Νικόλαος Λαγουμτζής (της Ιεράς Μητροπόλεως Πειραιώς).

Η Τσικνοπέμπτη γιορτάζεται 11 ημέρες πριν την Καθαρά Δευτέρα και βρίσκεται εντός της 2ης εβδομάδας της περιόδου που εκκλησιαστικά ονομάζεται Τριώδιο. Αυτή, αποτελείται από τρεις εβδομάδες πριν εισέλθουμε στη Μεγάλη Τεσσαρακοστή. Δηλαδή, τη νηστεία πριν από το Πάσχα: την 1η εβδομάδα την λέμε Προφωνή ή Προφωνέσιμη ή και Απολυτή, την 2η εβδομάδα την λέμε Κρεατινή ή Κρεοφάγος και την 3η εβδομάδα την λέμε Τυρινή ή Τυροφάγος. Πλέον δεν τρώγεται το κρέας (από εγκράτεια και «φρενάρισμα» των θελημάτων μας), αλλά τρώμε μόνο γαλακτοκομικά.

Ο λόγος που καθιερώθηκε ημέρα Πέμπτη

«Κατά τη διάρκεια της πρώτης εβδομάδας του Τριωδίου, δηλαδή την Απολυτή σταματάει η συνηθισμένη νηστεία της Τετάρτης και της Παρασκευής. Αντίθετα, στη δεύτερη εβδομάδα των «απόκρεω» ίσχυε η νηστεία. Έτσι, η Τσικνοπέμπτη αποκτά ιδιαίτερη σημασία. Εθεωρείτο εορτάσιμη ημέρα και το τραπέζι είναι γιορτινό αφού έρχεται μετά από νηστεία και την επομένη έχουμε πάλι νηστεία, δηλαδή προετοιμασία για τα επερχόμενα.

Ο λόγος που έχει καθιερωθεί αυτή η γιορτή να γίνεται ημέρα Πέμπτη είναι πως στην Ορθοδοξία η Τετάρτη και η Παρασκευή είναι ημέρες νηστείας. Έτσι, επιλέχθηκε η ενδιάμεση ημέρα από αυτές τις δύο.

Όσον αφορά το κόκκινο χρώμα (του κρέατος και του κρασιού) που επικρατεί την ημέρα αυτή, θυμίζει τη Λαμπρή και την Πασχαλιά!

πηγή: πεμπτουσία

Από το προφίλ του Σεβ.Μητροπολίτου Χoνγκ Κoνγκ κ. Νεκταρίου διαβάζουμε:

Διαβάζω κείμενα όπου κάποιοι προσπαθούν να συνδέσουν την Τσικνοπέμπτη με τις αρχαίες ελληνικές εορτές για την άνοιξη και την γονιμότητα και τις ρωμαϊκές οργιαστικές εορτές.

Διαβάζοντας αυτά τα κείμενα σχηματίζεις την αντίληψη ότι από τον πρώτο μ.Χ αιώνα μέχρι και τον έβδομο, οπότε έχουμε και την ανάπτυξη και καθιέρωση της εκκλησιαστικής προπαρασκευαστικής περιόδου του Τριωδίου, υπήρξε μία μακρά περίοδος ενός είδους χειμερίας νάρκης...

Αν μελετήσουμε τα όσα αφορούν την ανάπτυξη της περιόδου των τριών εβδομάδων του Τριωδίου πριν την έναρξη της Μεγάλης Τεσσαρακοστής τότε θα κατανοήσουμε ότι ορισμένα πράγματα έχουν μία απλή και πρακτική εξήγηση.

Γνωρίζουμε ότι τον 6ο αιώνα υπήρχε μία μεγάλη διαμάχη, κυρίως στον χώρο της Αιγύπτου και της Παλαιστίνης, μεταξύ μονοφυσιτών και Ορθοδόξων για την διάρκεια της Μεγάλης Τεσσαρακοστής. Οι Μονοφυσίτες προσέθεταν μία ακόμα εβδομάδα νηστείας ενώ οι Ορθόδοξοι είχαν καθιερώσει μία προπαρασκευαστική εβδομάδα με αποχή μόνο από την κρεωφαγία. Μάλιστα το Τυπικό ορίζει την Τετάρτη και την Παρασκευή της Τυρινής νηστεία ως την ενάτη ώρα και μετά την ενάτη κατάλυση σε γάλα και αυγά ώστε το νόημα της μερικής νηστείας αυτής της εβδομάδος να μην συγχέεται με την νηστεία των Μονοφυσιτών.

Από τον 7ο αιώνα, λοιπόν, η τελευταία ημέρα κρεωφαγίας καθιερώθηκε να είναι η Κυριακή των Απόκρεω, δηλαδή η Κυριακή πριν την έναρξη της προπαρασκευαστικής εβδομάδος για την Μεγάλη Τεσσαρακοστή.

Όπως είναι φυσικό οι άνθρωποι που θα νήστευαν ξεκινούσαν την Πέμπτη των Απόκρεω την προετοιμασία για την μακαριά, το τραπέζι δηλαδή που θα ακολουθούσε μετά το μνημόσυνο το Ψυχοσάββατο, και για το τραπέζι της Κυριακής.

Οι χριστιανοί τότε, όπως και σήμερα, δεν ήταν μόνο μετάνοιες και ψαλμωδίες. Ήσαν και άνθρωποι κοσμικοί και εύρισκαν ευκαιρία να στήσουν και μικρά γλέντια.

Η Πέμπτη, λοιπόν, που γινόταν η προετοιμασία για τα εορταστικά τραπέζια του Σαββάτου και της Κυριακής έπαιρνε κι αυτή ένα εορταστικό χρώμα.

Λίγο το κρασί, λίγο οι μεζέδες... φτάσαμε στην Τσικνοπέμπτη.

Και επειδή όλα αυτά δεν έχουν σχέση μόνο με την κοιλιά, θυμηθείτε αύριο να δώσετε κι ένα πιάτο φαγητό σε κάποιον αναγκεμένο.